Tips & Tricks voor een gezonde financiële opvoeding ism Eef van Opdorp, moneycoach
“Leven vanuit een plus is zoveel fijner dan leven vanuit de min.”
Geld
‘Aan het einde van mijn geld, houd ik altijd een stukje maand over’. Wie kent hem niet? Het beroemde stukje tegelwijsheid van ‘Loesje’. En het geldt vast niet voor iedereen, maar velen van ons ondervinden maandelijks toch wel enige uitdagingen als het aankomt op financiën. Zeker nu alles elke maand duurder lijkt te worden. Met een beetje geluk heb je thuis een goede financiële opvoeding genoten en weet je deze ook door te geven aan je eigen kinderen. Maar dan nog blijkt stabiliteit en balans in je uitgavenpatroon en sparen niet altijd makkelijk. Dat blijkt ook uit recent onderzoek van Deloitte, waaruit naar voren komt dat bij 3⁄4 van de Nederlandse huishoudens de financiële situatie niet of niet voldoende op orde is. Maar hoe leer je je kinderen dan wat de waarde is van geld? Wanneer zeg jij nee als alle andere ouders ja zeggen? Hoe bepaal je de hoogte van het zakgeld van je kinderen? Kortom, hoe zorg jij voor een gezonde financiële opvoeding en voorkom je dat jouw kinderen op latere leeftijd zeggen: “Aan het einde van mijn geld, houd ik altijd een stukje maand over”?
GoStudent faciliteert online bijles op maat aan kinderen. Dit doen zij door leerlingen aan bijlesdocenten te koppelen op basis van oa persoonlijkheid, interesses, favoriete sport, hobby’s en natuurlijk niveau en doelstellingen. Maar er zijn zoveel meer zaken die een belangrijke rol spelen bij de opvoeding van kinderen dan alleen de vakken die ze op school krijgen. Daarom tracht GoStudent om, naast het verschaffen van informatie over schoolgerelateerde zaken, ook informatie te delen over alle andere zaken die van belang zijn in het leven van een kind en het gezin. In een serie genaamd ‘Expert Talk’, waarbij GoStudent in gesprek gaat met een expert in een bepaald gebied, zet de online bijles aanbieder diverse zaken uiteen die een ouder of opvoeder kan helpen in het onderwijzen van zijn/haar kind. Deze maand is het onderwerp Geld. Dit artikel is opgesteld samen met Moneycoach Eef van Opdorp. Eef van Opdorp is al meer dan 20 jaar werkzaam als budgetcoach en trainer. Ze is financieel deskundige bij het TV-programma Uitstel van Executie en daarnaast auteur van bestseller ‘Gek van geld’ en schreef ze ook ‘Pubers & Poen’. In Pubers & Poen deelt Eef wat je als ouder kunt doen om je kind een financieel sterke en vrije toekomst te geven.
Eef van Opdorp: “Jong geleerd is echt oud gedaan”
Hoe zorg ik ervoor dat mijn kinderen de waarde van geld leren begrijpen?
Zoals bij bijna alles geldt: praat erover! Nu wil dit niet zeggen dat jij je kinderen hoeft te vertellen wat er maandelijks exact binnenkomt, maar wellicht wel wat het modale inkomen is en waar dit inkomen voor gebruikt dient te worden. Denk hierbij niet alleen aan de hypotheek of de huur, maar bv ook aan boodschappen, verzekeringen, opleiding, vakanties, uitjes en onvoorziene kosten. Door dit inzichtelijk te maken, krijgen kinderen een beter beeld van het uitgavenpatroon van een gezin, leren ze de noodzaak van geld te begrijpen en kunnen ze de waarde van deze zaken beter relativeren. Om te leven, hebben we geld nodig, dus gun ze dit inzicht. Wees transparent. Ook als het gaat om de minder leuke zaken zoals de risico’s van geld, denk hierbij bv aan online gokken. Het is niet ondenkbaar dat de digitale generatie hier ooit mee in aanraking komt. Zorg er dus voor dat jouw kind weet wat er speelt. En na praten komt doen! Leer jouw kind om zelf keuzes te maken zodat ze de waarde van geld leren begrijpen. Een leuk (en voor jou handig) idee kan zijn om je kinderen op pad te sturen voor boodschappen met een lijstje en contant geld. Op die manier krijgen ze een idee van wat producten kosten. En hoe bewuster ze zich hiervan worden, hoe meer zelfvertrouwen ze dit kan geven. Daarnaast kan je jouw kinderen, op basis van leeftijd, ook betrekken bij de financiële keuzes die jij moet maken. Leg ze uit wat jouw afwegingen zijn en hoe je tot bepaalde keuzes komt.
Hoe kan ik bijdragen aan een stabiele financiële toekomst van mijn kind?
Een tekort aan middelen, welke middelen dan ook, kan stress opleveren. En stress heeft, een veelal negatieve, invloed op je dagelijkse leven. Om te voorkomen dat jij, en jouw kind op latere leeftijd, geldstress zal ervaren, heeft GoStudent samen met Eef een aantal tips op een rijtje gezet die bij kunnen dragen aan een stabiele toekomst als het op geld aankomt. - Laat je kind starten met sparen zodra hij/zij naar de middelbare school gaat; - Leer je kind de 10% regel: van elke euro die binnenkomt, gaat er 10% naar zijn/haar spaarrekening; - Laat je kind inzien dat sparen niet alleen belangrijk is voor leuke dingen, maar ook voor onverwachts ‘gedoe onderweg’. Wetende dat ze iets hebben om op terug te vallen geeft zekerheid en zelfvertrouwen; - Zorg ervoor dat sparen een gewoonte wordt en geen uitzondering; - Leef vanuit de plus en niet vanuit de min; - Koop alleen iets als je er het geld voor hebt. Voorkom kopen op afbetaling; - Maak spaardoelen voor de korte (zoals een nieuwe broek of fiets) & lange - termijn (zoals een studie of een koophuis); - Bedenk voordat je de spaarrekening vrij gaat geven, wat voor een type kind - je hebt. Het ene kind is het andere niet. En het denkende brein, het gedeelte van onze hersenen waarmee we bewust beslissingen nemen, is pas volgroeid rond je 23ste levensjaar. Zeker iets om in gedachte te houden; - Zorg voor een veilige omgeving waarin over geld gesproken kan worden. Ook als je kind foutjes maakt en toch een keer geld uitgeeft aan zaken buiten jullie afspraken om, is het belangrijk dat hij/zij dit openlijk durft aan te kaarten.
Hoe maak ik sparen leuk?
Inmiddels weten we wat het belang is van het hebben van een spaarpotje. Maar sparen is op het moment zelf natuurlijk niet altijd leuk, want het liefste gebruik je je geld in het moment zelf. Maar als je je kinderen aanleert hier op jonge leeftijd al mee te beginnen, zullen ze ook dit steeds beter gaan waarderen. Zeker als ze de waarde van geld en het hebben hiervan, nu en in de toekomst, begrijpen. Maar hoe maak je sparen dan leuk? - Laat je kind zelf een spaarrekening openen zodat hij/zij progressie kan volgen en ook de verantwoordelijkheid kan nemen en voelen. Dit draagt ook bij aan het zelfvertrouwen van je kind; - Maak het visueel, bv met een grafiek (bij voorkeur eentje die stijgt) in de mobiele telefoon van je kind; - Stel samen doelen, dan heeft hij/zij echt iets om naar toe te werken en weet je kind waar hij/zij het voor doet; - Vier tussentijds behaalde doelen en einddoelen; - Maak verschillende spaarpotjes aan. Dit kan tegenwoordig in bijna alle online bankieren apps. Een mooi streven is om er voor te zorgen dat je kind op zijn/haar 18de de wijsheid heeft om zelfstandig goede keuzes te maken. Dit is vaak (om en nabij) ook de leeftijd dat kinderen gaan studeren en zelfstandig gaan wonen. Het voelen van een bepaalde financiële verantwoordelijkheid komt dan zeker van pas.
Zakgeld: do’s and don’ts
Zakgeld is leergeld! Het hebben van eigen geld leert je kind om zelfstandig keuzes te maken, wat leidt tot meer verantwoordelijkheidsgevoel waardoor het zelfvertrouwen groeit. Laat ze fouten maken. Fouten maken is oke. Op jonge leeftijd zullen dit kleine foutjes zijn wat grote fouten op latere leeftijd kan voorkomen. Uit onderzoek blijkt dat jongens (€1) meer zakgeld krijgen dan meisjes (€0,86). Dus leer (vooral) meisjes onderhandelen en voet bij stuk houden! Verandering gaat niet vanzelf, kinderen leren op jonge leeftijd al hoe het werkt en wat sociaal gezien ‘normaal’ is. De hoogte van het zakgeld kan uiteindelijk niemand voor jou bepalen. Wat normaal is, bepaalt je eigen portemonnee. Maar stel grenzen en spreek af wat je kind met het zakgeld moet doen. En ben je toch nieuwsgierig naar hoe andere ouders het in Nederland doen? Check dan deze site van het Nibud.
Tips van de expert: Hoe zorg ik voor een gezonde financiële opvoeding?
- Bedenk: jij bent hét voorbeeld voor jouw kind. Dus jouw gedrag in de omgang en relatie met geld, zal bepalend zijn of hij/zij de toekomst betreft geld, negatief of positief in gaat. Houd jezelf dus een spiegel voor en bedenk of je op financieel gebied tevreden bent of dat er wellicht nog zaken anders kunnen;
- Zorg ervoor dat je rust creëert in inkomsten en uitgaven. Kom je er alleen niet uit? Het Nibud kan jou helpen om een budgetplan op te stellen;
- Wees transparant / blijf praten, ook als er binnen het huishouden financiële tegenslagen zijn. Houd het wel bij de grote lijnen en geef aan dat het in de toekomst weer beter wordt;
- Maak een geld tegel in je hoofd waarop jouw geld motto staat. Wat staat er op die tegel dat je door wil geven aan je kind?;
- Blijf jezelf ontwikkelen. Het is nooit te laat om het roer om te gooien;
- Op inflatie heb je geen invloed, hoe je er mee om gaat wel;
- Leer van je kind! Laat jouw kind de vakantie uitzoeken, de digitale
- generatie is hier hoogstwaarschijnlijk veel beter in dan jij. Op deze manier laat je hem/haar zelfstandig nadenken, meedoen en creëer je bewustwording. En waarschijnlijk komt er ook nog eens een hele leuke vakantie uit die je zelf wellicht niet had gevonden. Win-Win!;
- Maar andersom geldt ook, als jij een deal wilt afsluiten voor bv een abonnement: laat je kind meeluisteren. Zo leert hij/zij spelenderwijs en betrek je hem/haar bij belangrijke beslissingen.